Inhoud Voorwoord 11 1 Inleiding 13 2 Doelgroep en doel 15 2.1 Inleiding 15 2.2 Doelgroep 15 2.3 Factoren die een rol spelen 17 2.4 Doel 18 3 Werkzame elementen 21 3.1 Inleiding 21 3.2 Competentiegericht, oplossingsgericht en systeemgericht werken 21 3.3 Competentiemodel 22 4 Basishouding 27 4.1 Inleiding 27 4.2 Presentiebenadering 27 4.3 Basishouding professional 28 5 Fasering 31 5.1 Inleiding 31 5.2 Aanmelding 31 5.3 Informatie verzamelen en opstellen van een plan van aanpak 33 5.4 Uitvoering 34 5.5 Afsluiting en nazorg 35 5.6 De fasering in schema 36 6 Verzamelen en analyseren van informatie en doelen stellen 37 6.1 Inleiding 37 6.2 Observeren en luisteren 38 6.3 Vragen naar gewenste veranderingen en oplossingen 46 6.4 Hulpmiddelen bij het verzamelen van informatie 49 6.5 Competentieanalyse 72 6.6 Plan van aanpak: doelen en acties 75 7 Vaardigheden leren 83 7.1 Inleiding 83 7.2 Concreet omschrijven van gedrag in stappen 84 7.3 Waaroms 85 7.4 Feedback 85 7.5 Instructie of suggestie 89 7.6 Model staan 91 7.7 Voordoen en oefenen: de gedragsoefening 92 7.8 Discriminatietraining 101 7.9 Samenvatting: checklist voor de technieken 103 8 Beïnvloeding van gedachten en gevoelens 105 8.1 Inleiding 105 8.2 Storende en helpende gedachten 105 8.3 Onderkennen van en leren omgaan met gevoelens 114 8.4 Samenvatting: checklist voor de technieken 119 9 Informatie en advies en het oplossen van keuzeproblemen 121 9.1 Inleiding 121 9.2 Informatie en advies 121 9.3 Drie-dimensiemodel 123 9.4 Keuzeproblemen en conflictsituaties oplossen 125 9.5 Samenvatting: checklist voor de technieken 134 10 Versterking van steun door het sociaal netwerk 135 10.1 Inleiding 135 10.2 Analyse van de steun van het sociaal netwerk 136 10.3 Jongeren motiveren om personen uit het sociaal netwerk te betrekken 139 10.4 Personen uit het sociaal netwerk benaderen 141 10.5 Gesprekken met personen uit het sociaal netwerk over versterking van steun 142 10.6 Uitbreiding van het sociaal netwerk 146 10.7 Maatjes 147 10.8 Tot slot 150 11 Opvoedingsvaardigheden voor ouders van adolescenten 151 11.1 Inleiding 151 11.2 Vijf opvoedingsthema’s 152 11.3 Luisteren, overleggen en sturen 152 11.4 Ouders leren om gedrag te analyseren 154 11.5 Praten met pubers 155 11.6 Opvoedingsvaardigheden oefenen 156 11.7 Gedragskaart 156 11.8 Gedragscontract 159 11.9 Goed voor jezelf zorgen 160 12 Afsluiting: houvastplan, evaluatie en nazorg 161 12.1 Inleiding 161 12.2 Houvastplan 161 12.3 Eindevaluatie 163 12.4 Nazorg 163 Referenties 165 Bijlage 1: Bouwschema Kortdurende Hulp 12-23 167 Bijlage 2: Aanmeldingsformulier 171 Bijlage 3: Formulier Basisinformatie Jongere 175 Bijlage 4: Doelkaarten 183 Bijlage 5: Situatie, krachtenanalyse en wensen 189 Bijlage 6: Plan van aanpak 191 Bijlage 7: (Tussen)evaluatie 193 Over de auteur 195